Vergeten of verguisd? Bosschenaren eren Jacob Moleschott

Gepubliceerd op: 15 augustus 2023 09:15

Op vrijdag 22 september eert een groep Bosschenaren Jacob Moleschott (1822-1893) met een symposium bij Huis73. Moleschott was Europees denker, arts, fysioloog en filosoof én Bosschenaar. Hij streed voor gezonde voeding voor de armen, gelijkheid van mannen en vrouwen en de vrijheid om te denken.

Zaken die anno 2023 nog altijd actueel zijn. Ondanks dat is Moleschott bijna vergeten, zéker in zijn geboortestad ‘s-Hertogenbosch. Een groep Bosschenaren neemt nu het initiatief om Jacob Moleschott blijvend te gedenken. Het symposium vormt daarvoor het startsein, samen met een geheel aan Jacob Moleschott gewijd magazine. Het magazine wordt op die avond gepresenteerd en overhandigd aan het aanwezige publiek. 

Programma 
Het symposium vindt plaats van 20.00 – 22.00 uur bij Huis73 en wordt geleid door de directeur van Erfgoed Brabant, Patrick Timmermans. Stadscomponist Bart van Dongen opent de avond met speciaal voor Jacob Moleschott gecomponeerde muziek. Het stuk wordt uitgevoerd door het Brabants Kamerkoor, onder leiding van dirigent Dorien Schouten. Bosschenaar Frans van Gaal spreekt een column uit, waarna hoogleraar in de geschiedenis van de filosofie, Wiep van Bunge en oud politicus, historicus en hoogleraar Erasmiaanse waarden Ronald van Raak vertellen waarom zij Jacob Moleschott zo bijzonder vinden. Er volgt een vraaggesprek met de betrokkenen en publiek en afsluitend lanceert de gemeente ’s-Hertogenbosch de ideeën om een blijvend gedenkteken voor Moleschott op te richten. Hiertoe nam de gemeenteraad vorig jaar het initiatief. 

Een ticket voor de avond kost € 10,-, inclusief het magazine over Jacob Moleschott. Meer informatie en kaartverkoop via jacobmoleschott.nl/symposium/

Wie was Jacob Moleschott? 
Jacob Moleschott werkte in Nederland, Duitsland, Zwitserland en Italië. In dat laatste land werd hij zelfs senator en eerste pleitbezorger voor vrouwenkiesrecht en het recht op echtscheiding, vooral voor vrouwen van eminent belang. Hij zorgde voor een herwaardering van de filosoof Spinoza, die in Nederland eeuwenlang werd verketterd.
Net als Moleschott geloofde Spinoza niet in de christelijke scheiding tussen lichaam en geest, de gangbare opvatting binnen de katholieke kerk. Daaruit vloeide voort dat hij als filosoof aandacht vroeg voor de materiële behoeften van de gewone bevolking. Iedereen kan zichzelf ontwikkelen, ongeacht cultuur, sekse of klasse, als mensen maar goede voeding en onderwijs krijgen. Dat was in de standenmaatschappij van de 19e eeuw een revolutionaire gedachte.

Als politicus in de Italiaanse senaat streed Moleschott aan de zijde van Garibaldi en Cavour, de eerste premier, voor de eenwording van Italië. Het maakte dat hij in die periode – en niet in de laatste plaats in het Rooms Katholieke ’s-Hertogenbosch - een omstreden persoon was. Het rechtvaardigt de vraag of Jacob lange tijd een vergeten dan wel verguisde Bosschenaar was. Erfgoed Brabant maakte er in samenwerking met Omroep Brabant een item over.